Family Photo

Saturday 18 December 2010

INDIAN MOTHER TERESSA

Hindu Puithiam chhungkua atanga seilian, a chhungte zawng zawngin an thihsan, Thlarau hahchawlhna zawnga nasa taka vak kual, Kristiana-ah hahchawlhna a hmuh hnua London-a Baptisma chang, India hmeichhiate chan chhiatna suala rawngbawlna bul tan, tun thlenga a rawngbawlna la nung chho reng, Pandita Ramabai chanchin hi i hriat zawng a ni tawh ngai em ?.

Ka va mawl thin tak em : A hming hi chu ka hre fo tawh, a chanchin erawh engmah hriat ka lo la nei lo, nia ka rin dan chuan, Hindu Sakhaw siam tha tu, Raja Ram Mohan Roy te nen huang khatah ka lo dah ve ngawt, mipa ni turah ka ngai bawk. A teuh lo mai.

Ka hriat chianna: Korean Theological College zirlaiten, an zirina atana tangkaiah, Mission Trip neiin, India ramah an rawn kal a, Mumbay International Airport-ah ka pu Dr. Cho hovin kan lo hmuak a, an hmun tlawh pakhat, Mukti Mission Centre- ah min hruai ve hlauh mai a. Mukti Mission pawh hi ka hriatna a la rei lo, Kristian Pawl pakhat rawngbawlna tangkai tak niin ka ring ve ringawt. Kan va thleng chu leh, Pandita Ramabai Mukti Mission tih inziak ka han hmuh chuan ka buai ta ruiau mai. Engtizia nge, Kristian rawngbawlnaah Pandita Ramabai hming a put, Hindu rawngbawlna-ah kan kal ta zawk em ni ? tia ka ngaihtuah lai chuan, ka hriatna tlem zia ka hre chhuak ta. In chhung kan han lut a, nia ka hriat dan nen inpersan hlauhvin, Pandita Ramabai chu hmeichhia, Kristian nu ropui lutuk, Hebrai leh Greek tawng atanga, Marathi Bible siam chhuaktu. India hmeichhiaten khaw eng an hmuh nana rahbi tuk tu, mi chanhaite chhawmdawl a, rawngbawlna ropui lutuk lo kalpuitu a lo ni zawk tih ka hriat hnu chuan, ka te chem chem a ni ber e.

A chanchin tlangpui: Kum 1858 khan Hindu Orthodox chhungkua atangin unau mi 4 zinga naupang ber ni turin Mangalore-ah a lo piang a, a nu leh pa Hindu sakhaw fir an nih avangin Hindu hmun thianghlim hmun hrang hrangah an vak kual thin, pathian tana inserh thianghlima an vah kualna lamah, Madras a an awm laiin, tam nasa tak a thleng a, tam avang chuan a nu leh pa leh a unau hmeichhiaten 1877 khan an thihsan a, a unaupa nen chiah an dam chhuak. A unaupa nen chuan, thla thum chhung, ke ngatin, mel sangli aia tam, an Hindu pathian tana inserh thianghlima vak kualin, anmahni khawngaihtute chaw pek pawh hmuh loh chang neia riltam leh mi retheite hak ang kawr chhia ha chuanga vak kualin, Kashmir thleng thleng an thlen hnuah, kum 1878 khan Calcutta an thleng a.

Calcutta an awm lai hian he hmeichhe kum 19 mi lek hian Hindu lehkhabu thianghlim Bhagavat Gita leh Bhagavat Purana thu ziak, chang 18,000 lai a sawi chhuah theih avangin Pandita tittle an pe a. Calcutta an awm lai hian Missionary hnen atangin Sanskrit-a ziah Bible a dawng, chu chu kristianna a hriat bultanna a ni.

Kum 1880 ah a unaupa-in a thihsan a, hemi kum vek hian Bengali hnam hnuaihnung zinga mi pasalah a nei a, Bengal leh Assam-ah kum 4 chhung an awm a, Silchar-a an awm laiin, a library atangin Chanchin tha Johana ziak a phawrh chhuak nawlh mai a, chu lehkhabu chu a tuipui hle a, chutih laiin Sap Missionary Allen-in a tlawh thin bawk a, mahse Baptisma changa Kristian-a inpe tura a nawr avangin, A pasal chuan chu missionary chu anmahni rawn tlawh tawh lo turin a ngen ta hial a.

Kum 1881-ah fanu an nei a, mahse 1882-ah a pasal chuan a thihsan leh si a, chumi kum vek chuan Poona lamah an pem leh ta. Poona a kum khat an cham chhungin sap Missionary Miss Huford-in a lo tanpui a, English te zirtirin Thuthlung Thar Marathi tawngin a zirtir bawk. Tin Father Goreh hnen atangin Hindu leh Kristian danglamna pawh tam tak a hriat phah bawk.

Missionaryte tanpuinain 1883-ah London-ah an nufain an kal a, Hetah hian India rama a la hmuh ngai loh, hmeichhiate ngilnei taka an en bik ziate a hmuhin a rilru a chawk tho hle, hemi kum vek hian Baptisma a chang nghal a, baptisma a chan hnu hian Kristian pawl hrang hrang thurin a zir chhuak vek a, kum 4 hnuah America-ah a kal a, khaw thlang rama a awm chhung hian thil tam tak a zir chhuak a, kum 1889-ah rawngbawlna tan turin India rama a let leh ta.

Bombay-ah rawngbawlna bul a tan a, mahse tam tlak avangin 1890-ah Poona-ah a insawn a, hetah hian Hmeithai 26 leh mi dang 13 zirtirna buatsaihin rawngbawlna bul a tan a, amah hi India hmeichhiate tana zirna buatsaihtu hmasa ber a ni. 1894-ah Kedgaon-ah hmun zau tak a lei a, hetah hian a rawngbawlna ropui tak chu a bun ta a ni. Tam tlak avanga mi harsate khawn khawmin 1897 khan mi 300 lai enkawl tur a nei ta, kum 1901 ah phei chuan mi 2000 chuang a enkawl chho ta a ni.

He Kegaon-a Mukti Mission-ah hian, hnuchham mai ni lo, mitdel te, piangsualte, damlo enkawlnate din a ni a, Ramabai hi 1992 ah a thi a, a rawngbawlna chu tun thleng hian a la nung chho reng a, tunah hian rawngbawltu ringawt pawh mi 500 chuang an awm, kan va kal hian an rawngbawlna zawng zawng pawh kan hmu kim hman lo.

Kan va hmuh chu: Ama room ngeiah min hruai phawt a, a Khum te, Dawhkan leh Chair te, a lehkhabu te, a ngai ngaiin an la vawng tha vek. Amah chu nu tawi tir ter, hmel tha vang mai hi a ni, ama dung chen chiahin a lim an lo siam bawk, amah mi tawi a nih avangin a thil neih engkim a hniam tarh vek a ni. Greek leh Hebrai atanga kum 18 chhung zet a lehlin, Marathi bible a siamte hmuh theihin an lo dah tha a. Mi ngaihsanawm a nih avanga India sorkarin amah hriatreng nana, kum 1989-a Postal stamp an siam thlalak pawh an lo tar kuau mai.
Amah chu nu tawi te a ni

A Bible lehlin chu a thih hmain a hmu hman hram

Mukti Mission Centenary kuma siam a ni

A mutna Khum chu

A Chair leh Dawhkan chu a hniam khawp mai


Chapel-ah min hruai leh a, he Biakinah hian mi 2500 an leng, Cross shape-a sak a ni. A sak dan hi ama design a ni bawk, lung bang mawi taka rem a ni a, in chung chihna atana thing an hman chu Burma Teak ngat zuk nia maw le!!
Chapel pawn lam

Chapel chhung chu


Ramabai London-a a awm lai khan, a thiannu Miss Thim sawmnain Keswick Convenion ah a tel a, Kristian mi 4000 chuang kalkhawm ziangah chuan, India rama Thlarau Thianghlim Harhna an chan theih nana tawngtaipui turin a ngen a, a rawngbawlna hi a tan hnu in a kristian thian mi 3,500 te hnenah Thlarau thianghlim harhna an chan theih nan tawngtai turin a ngen bawk a. Tichuan, he Chapel-ah hian tawngtai pawl a dah nghal a, chu tawngtai pawl chuan Kum 1905 kha harhna an chang thut mai a, tawngtai zinga mi pakhat lu chungah chaun mei a lo alh a, chu chu a ngaihna hre lovin Tui-a leih hlum an tum a, leih hlum chi zia zang a ni lo, mi dang lu chungah a kang kai zel a, mangangin an pi an va hrilh a, ani chuan Thlarau Thianghlim harhna an chang a ni tih hriain, an zavaia inkhawm hona a buatsaih ta zawk a. Chu harhna avang chuan chanchin tha hrila vah chhuah an tan phah ta a ni.

Min hrilhtu chuan he 1905 harhna hi welsh ram pawh thleng thla angin a sawi tlat mai, hei hi a dik a nih chuan, India rama harhna chu Welsh ramah darhin, North East India ramah a lo let leh a, Mizoramin nasa takin kan lo hlimpui a ni awm mange tihte ka ngihtuah mai mai.

Piangsualte enkawlnaah min hruai leh a, hetah hian thil tam tak an zirtir a ni tih hriat theihin, an thil ziah te, a hla sak te, an thil siamte kan va hmu a, an Mombati siam pawh kan lei nual.
Rualban lote hi "differently able person" an tih hi a dik ngawt asin.

Mitdel enkawlnaah kan kal leh a, an lehkhazir dan te, an thil siam lai te kan va hmu a, an Bag siam phei chu mawi ve tak a ni. Min hruaitupa chuan a zaitir bawk a, an Bag siam pah chuan mawi lutuk mai hian an rawn zai ta tham tham mai a. A mak ngawt mai, mitdelte hi a tlangpuiin an zai thiam a nih hi maw ka ti rum rum, Aizawlah pawh mitdel kutdawh zai thiam an tam em mai.

Hnuchham enkawlna-ah min hrui bawk a, kan va kalna hi chu naupang kum 5 chung lam vek an ni, nausen enkawlna lam kan kal hman ta lo, damlo enkawlna Hospital lam pawh tlawh hman lovin khua a tlai tawh si a, kan hmuh apiang rilru khawih tak chuangin kan hawsan ta a ni.

Thu nawi: Korean zirlai thenkhat-te chu an ho ve angreng khawp a, kan thil tlawhte chuan an rilru a khawih ve vak pawhin a lang lo, thlalak lam ngawt an buaipui a, min hruaitu thusawi pawh an ngaithla ve mang lo, mi pakhat phei chu, a Camera lianpui mai, khawlaia Uite awrhtir a tum a, Uite chuan a tlanpui ta daih mai a, a Camera chu a hnuh chhiat sak thak maw le.