INDIAN MOTHER TERESSA

Hindu Puithiam chhungkua atanga seilian, a chhungte zawng zawngin an thihsan, Thlarau hahchawlhna zawnga nasa taka vak kual, Kristiana-ah hahchawlhna a hmuh hnua London-a Baptisma chang, India hmeichhiate chan chhiatna suala rawngbawlna bul tan, tun thlenga a rawngbawlna la nung chho reng, Pandita Ramabai chanchin hi i hriat zawng a ni tawh ngai em ?.

Ka va mawl thin tak em : A hming hi chu ka hre fo tawh, a chanchin erawh engmah hriat ka lo la nei lo, nia ka rin dan chuan, Hindu Sakhaw siam tha tu, Raja Ram Mohan Roy te nen huang khatah ka lo dah ve ngawt, mipa ni turah ka ngai bawk. A teuh lo mai.

Ka hriat chianna: Korean Theological College zirlaiten, an zirina atana tangkaiah, Mission Trip neiin, India ramah an rawn kal a, Mumbay International Airport-ah ka pu Dr. Cho hovin kan lo hmuak a, an hmun tlawh pakhat, Mukti Mission Centre- ah min hruai ve hlauh mai a. Mukti Mission pawh hi ka hriatna a la rei lo, Kristian Pawl pakhat rawngbawlna tangkai tak niin ka ring ve ringawt. Kan va thleng chu leh, Pandita Ramabai Mukti Mission tih inziak ka han hmuh chuan ka buai ta ruiau mai. Engtizia nge, Kristian rawngbawlnaah Pandita Ramabai hming a put, Hindu rawngbawlna-ah kan kal ta zawk em ni ? tia ka ngaihtuah lai chuan, ka hriatna tlem zia ka hre chhuak ta. In chhung kan han lut a, nia ka hriat dan nen inpersan hlauhvin, Pandita Ramabai chu hmeichhia, Kristian nu ropui lutuk, Hebrai leh Greek tawng atanga, Marathi Bible siam chhuaktu. India hmeichhiaten khaw eng an hmuh nana rahbi tuk tu, mi chanhaite chhawmdawl a, rawngbawlna ropui lutuk lo kalpuitu a lo ni zawk tih ka hriat hnu chuan, ka te chem chem a ni ber e.

A chanchin tlangpui: Kum 1858 khan Hindu Orthodox chhungkua atangin unau mi 4 zinga naupang ber ni turin Mangalore-ah a lo piang a, a nu leh pa Hindu sakhaw fir an nih avangin Hindu hmun thianghlim hmun hrang hrangah an vak kual thin, pathian tana inserh thianghlima an vah kualna lamah, Madras a an awm laiin, tam nasa tak a thleng a, tam avang chuan a nu leh pa leh a unau hmeichhiaten 1877 khan an thihsan a, a unaupa nen chiah an dam chhuak. A unaupa nen chuan, thla thum chhung, ke ngatin, mel sangli aia tam, an Hindu pathian tana inserh thianghlima vak kualin, anmahni khawngaihtute chaw pek pawh hmuh loh chang neia riltam leh mi retheite hak ang kawr chhia ha chuanga vak kualin, Kashmir thleng thleng an thlen hnuah, kum 1878 khan Calcutta an thleng a.

Calcutta an awm lai hian he hmeichhe kum 19 mi lek hian Hindu lehkhabu thianghlim Bhagavat Gita leh Bhagavat Purana thu ziak, chang 18,000 lai a sawi chhuah theih avangin Pandita tittle an pe a. Calcutta an awm lai hian Missionary hnen atangin Sanskrit-a ziah Bible a dawng, chu chu kristianna a hriat bultanna a ni.

Kum 1880 ah a unaupa-in a thihsan a, hemi kum vek hian Bengali hnam hnuaihnung zinga mi pasalah a nei a, Bengal leh Assam-ah kum 4 chhung an awm a, Silchar-a an awm laiin, a library atangin Chanchin tha Johana ziak a phawrh chhuak nawlh mai a, chu lehkhabu chu a tuipui hle a, chutih laiin Sap Missionary Allen-in a tlawh thin bawk a, mahse Baptisma changa Kristian-a inpe tura a nawr avangin, A pasal chuan chu missionary chu anmahni rawn tlawh tawh lo turin a ngen ta hial a.

Kum 1881-ah fanu an nei a, mahse 1882-ah a pasal chuan a thihsan leh si a, chumi kum vek chuan Poona lamah an pem leh ta. Poona a kum khat an cham chhungin sap Missionary Miss Huford-in a lo tanpui a, English te zirtirin Thuthlung Thar Marathi tawngin a zirtir bawk. Tin Father Goreh hnen atangin Hindu leh Kristian danglamna pawh tam tak a hriat phah bawk.

Missionaryte tanpuinain 1883-ah London-ah an nufain an kal a, Hetah hian India rama a la hmuh ngai loh, hmeichhiate ngilnei taka an en bik ziate a hmuhin a rilru a chawk tho hle, hemi kum vek hian Baptisma a chang nghal a, baptisma a chan hnu hian Kristian pawl hrang hrang thurin a zir chhuak vek a, kum 4 hnuah America-ah a kal a, khaw thlang rama a awm chhung hian thil tam tak a zir chhuak a, kum 1889-ah rawngbawlna tan turin India rama a let leh ta.

Bombay-ah rawngbawlna bul a tan a, mahse tam tlak avangin 1890-ah Poona-ah a insawn a, hetah hian Hmeithai 26 leh mi dang 13 zirtirna buatsaihin rawngbawlna bul a tan a, amah hi India hmeichhiate tana zirna buatsaihtu hmasa ber a ni. 1894-ah Kedgaon-ah hmun zau tak a lei a, hetah hian a rawngbawlna ropui tak chu a bun ta a ni. Tam tlak avanga mi harsate khawn khawmin 1897 khan mi 300 lai enkawl tur a nei ta, kum 1901 ah phei chuan mi 2000 chuang a enkawl chho ta a ni.

He Kegaon-a Mukti Mission-ah hian, hnuchham mai ni lo, mitdel te, piangsualte, damlo enkawlnate din a ni a, Ramabai hi 1992 ah a thi a, a rawngbawlna chu tun thleng hian a la nung chho reng a, tunah hian rawngbawltu ringawt pawh mi 500 chuang an awm, kan va kal hian an rawngbawlna zawng zawng pawh kan hmu kim hman lo.

Kan va hmuh chu: Ama room ngeiah min hruai phawt a, a Khum te, Dawhkan leh Chair te, a lehkhabu te, a ngai ngaiin an la vawng tha vek. Amah chu nu tawi tir ter, hmel tha vang mai hi a ni, ama dung chen chiahin a lim an lo siam bawk, amah mi tawi a nih avangin a thil neih engkim a hniam tarh vek a ni. Greek leh Hebrai atanga kum 18 chhung zet a lehlin, Marathi bible a siamte hmuh theihin an lo dah tha a. Mi ngaihsanawm a nih avanga India sorkarin amah hriatreng nana, kum 1989-a Postal stamp an siam thlalak pawh an lo tar kuau mai.

Amah chu nu tawi te a ni

A Bible lehlin chu a thih hmain a hmu hman hram

Mukti Mission Centenary kuma siam a ni

A mutna Khum chu

A Chair leh Dawhkan chu a hniam khawp mai

Chapel-ah min hruai leh a, he Biakinah hian mi 2500 an leng, Cross shape-a sak a ni. A sak dan hi ama design a ni bawk, lung bang mawi taka rem a ni a, in chung chihna atana thing an hman chu Burma Teak ngat zuk nia maw le!!

Chapel pawn lam

Chapel chhung chu

Ramabai London-a a awm lai khan, a thiannu Miss Thim sawmnain Keswick Convenion ah a tel a, Kristian mi 4000 chuang kalkhawm ziangah chuan, India rama Thlarau Thianghlim Harhna an chan theih nana tawngtaipui turin a ngen a, a rawngbawlna hi a tan hnu in a kristian thian mi 3,500 te hnenah Thlarau thianghlim harhna an chan theih nan tawngtai turin a ngen bawk a. Tichuan, he Chapel-ah hian tawngtai pawl a dah nghal a, chu tawngtai pawl chuan Kum 1905 kha harhna an chang thut mai a, tawngtai zinga mi pakhat lu chungah chaun mei a lo alh a, chu chu a ngaihna hre lovin Tui-a leih hlum an tum a, leih hlum chi zia zang a ni lo, mi dang lu chungah a kang kai zel a, mangangin an pi an va hrilh a, ani chuan Thlarau Thianghlim harhna an chang a ni tih hriain, an zavaia inkhawm hona a buatsaih ta zawk a. Chu harhna avang chuan chanchin tha hrila vah chhuah an tan phah ta a ni.

Min hrilhtu chuan he 1905 harhna hi welsh ram pawh thleng thla angin a sawi tlat mai, hei hi a dik a nih chuan, India rama harhna chu Welsh ramah darhin, North East India ramah a lo let leh a, Mizoramin nasa takin kan lo hlimpui a ni awm mange tihte ka ngihtuah mai mai.

Piangsualte enkawlnaah min hruai leh a, hetah hian thil tam tak an zirtir a ni tih hriat theihin, an thil ziah te, a hla sak te, an thil siamte kan va hmu a, an Mombati siam pawh kan lei nual.

Rualban lote hi "differently able person" an tih hi a dik ngawt asin.

Mitdel enkawlnaah kan kal leh a, an lehkhazir dan te, an thil siam lai te kan va hmu a, an Bag siam phei chu mawi ve tak a ni. Min hruaitupa chuan a zaitir bawk a, an Bag siam pah chuan mawi lutuk mai hian an rawn zai ta tham tham mai a. A mak ngawt mai, mitdelte hi a tlangpuiin an zai thiam a nih hi maw ka ti rum rum, Aizawlah pawh mitdel kutdawh zai thiam an tam em mai.

Hnuchham enkawlna-ah min hrui bawk a, kan va kalna hi chu naupang kum 5 chung lam vek an ni, nausen enkawlna lam kan kal hman ta lo, damlo enkawlna Hospital lam pawh tlawh hman lovin khua a tlai tawh si a, kan hmuh apiang rilru khawih tak chuangin kan hawsan ta a ni.

Thu nawi: Korean zirlai thenkhat-te chu an ho ve angreng khawp a, kan thil tlawhte chuan an rilru a khawih ve vak pawhin a lang lo, thlalak lam ngawt an buaipui a, min hruaitu thusawi pawh an ngaithla ve mang lo, mi pakhat phei chu, a Camera lianpui mai, khawlaia Uite awrhtir a tum a, Uite chuan a tlanpui ta daih mai a, a Camera chu a hnuh chhiat sak thak maw le.

SAWI TÛR KA LA NGAH ASIN, KA NU.

Ka lehkha hmasa kha ka chah ang ngei che khân, i natna khum kotlânga thu, ka unaute chhiartîrin, i ngaithla kham lova, i chhiar nawn tîr leh thin tih ka lo hriatin, Chutianga min hlutsak a nih phawt chuan, thil dang pawh sawipui tûr che ka la ngah a, lehkha thû mai lo chuan i bulah ka titi ve thei si lo va, i hnêna ka sawi châk tak tak, ka sawi hman si loh kha, a chhunzawmna atân tia, ka ziakfung ka lek kân lai takin, “Ka nu a biak theih tawh loh”, tih thuin min rawn dêng dawt a, thaw dêp dêpa i chanchin ngaichânga kan lo thut reng lain, rei pawh rial lovin, “Ka nu chuan a tlin ta lo” tih thuin min dêng zui ta a nih kha.

A va mak êm !! chuti maia i liam chu ka ring ngam lo asin. Ka ziakfung ka lek kân laia, ka rilrua lo lang hmasa ber chu, kan khua atanga ni khat kal zet, Belleikâwn thlang Lo-a min riahpui tuma, kan Tui chawi naa Nghavawk lo awm kha, Tuiûm keh phawka min vuak hlum sak thûte kha sawipui zêl che ka tum asin, kha mi tum khân ka pa khân Thlâm hual khân Mangkhâwng a kam a, zan reiah Mangkhâwngin Sazu a delh chîk trâwt trâwt kan hriat chânga, kan hlim thin ziate kha, khâng thute kha ka lehkha hmasaah khân lo sawi hman ila, i lung a tih lên ve dâwn tehreng nên.

Tuirial phaikuam a ka pu Serthlum huan, ka pa’n a vah chhuah tuma, Serthlum rah nasa lutuk, a rah tla ringawt pawh kan ei sên loh, kan ei that peih loh avanga, a tui tal kan in peih tâkin tia, Bel khat hmawka min sâwr sak, chhûn tuihal laia kan in kuang kuang laite kha, mitthlaah a la châm reng mai ka ti. Khatih lai khân ka pa khân, Tuimang luiah min vahpuiin, Nghalim fuan min manpuite kha sawipui zêl che ka châk tehreng nen, Kha Nghalim kha a hringin kan ei sêng lova, Pher-in Rapchungah, phûr êm êmin i rêp dal mai, mahse sangha hring ei reng hnua, a rêp han ei leh chu, a hân tawh loh zia kan sawi dun thute kha sawipui leh che ka châk tehreng nên.

Chumai a la ni lo, kan Bâwngpui Rangi hmêl that zia leh, a hnute tui sâwr tirha, a hel thin ziate, nang chauh lo chuan tumah dangin a hnute tui kan sâwr ve ngam loh ziate, kha Bâwnghnute kha thenawm khawvêng, theka-a la tin ten, zing tin mai rawn la tûra, kan tapchhaka an thut bial taih lai che a, Dekchi Bêl ung khek khawka i chhuan lai, a so liam hlau va, Mau Fian ngata i chawk hliau hliau laite pawh kha, mitthlâah a la cham reng asin.

Thil pakhat, ka lehkha hmasaah khân sawi chhuah nachâng ka hriat loh, lo sawi chhuak ta ila i tâna ngaihthlak nuam êm êm tûr, nang nêna kan inkâra thurûk phawrh tûr ka nei a, chu thu chu i lei dam chhûng khân ka hrilh hman ta si lo che a, tûna Van nun i tem hnu erawh hi chuan, ka sawi chhuah ngai lovin i hre fiah nghâl ngei ang le. Mahse kha thû khân thu ril tak a sawi avângin, he Leia min la dampuite hnênah hian, nangma puala thlânthut kan neih lai pawhin ka lo phawrh tawh a, a la hre ve lote hnênah ka’n sawi tlang law law mai ang aw.

Eng dang a ni lo, Thlarau thianghlim harhna i chan nasat laia, mut pindana i tawngtai thin lai khân, tumkhat chu kha pindanah khân meizial ka lo zu ru a, chumi hnu chuan tawngtai tura i lût tûr, i lût thei ta rêng rêng lo maia, kha ka sual zêp rûk kha nangmaha awm Thlarau thinghlim khân a ngai thei lo a ni tehrêng a ni ang chu, i back chhuak leh ringawt thîn, “Engtizia nge maw le? ” tia i back chhuah leh thin lai khân, kei chuan a chhan ni âwm chu ka lo hre kar mai a, han sawi ngam chi lah a ni si lo. Khata tang kha chuan i thlarau chan kha ka zah phah khawp mai a, Kohhran Upa hre thiam lo awm thîn mah se, harhna chang tawh phawt kha chu ka lo tan ve hlur mai thin a, Biak In–a Mizo Hla thlûk nêm min sakpui duh lova, Sâp hla thlûk khawng tak mai min sakpui thin avânga, inkhâwm bâna Mizo Hla thlûk nêm sa tûra an kal khâwm thin naah pawh ka tel ve thîn a nih kha.

Mahni hnam lunglênna hnâwla, Sâp tih dân ngaihsânna kha Mizote zingah tûnah chuan a reh tial tial ta niin a lang, mahse kan chanchin tha hrilna lamah hian, mi hnam ngaihsân zâwng ngaihsânpui lova, Mizo lunglênnaa hnam dangte hruai luh kan la tum reng mai, hei hi chu kan sim lawk dawn lo niin a lang, he thil hi kei chuan ka haw hluah hluah, mi huat pawh hlawh dawn mah ila, thil dik lo nia ka hriat tlat avângin, a remchânnaah chuan ka sawi chhuak leh phawng thîn.

Ka vei zâwng sawi chhuahna lamah ka pêng leh ta vak mai le. Ka nu, he lei nun hi zawng a hrehawm êm a, a chhûnga chêng ten, thlâkhlelh tlâk loh hi kan thlahleh mai mai pawh a ni. Isua tel lo chuan nun hian awmzia a nei lo. Tûna kan awmna khawpuiah hian mi hausa tak tak an tam khawp mai a, an hausak êm avângin khaw lum leh vawt pawh hian an nun a nghawng buai ve pha lo, AC hnuaiah duh ang angin sik leh sa an control a ni ber mai a. Mahse chûng mite chuan Isua an neih tlat loh avangin, an hma lam hun thlîra, buaina lo chhuak tur nia an hriat chu an tawn ngam loh avângin an inâwk hlum leh ngawt thin. Nikum chhûng ringawt khân, mi 500 chuang zuk inawk hluma maw le!! Hmânni lawk pawh khân nula, Model hmêl tha lutuk chu a chhan hriat lohvin a inâwk hlum leh ringawt tawh bawk.

Hetiang hi a ni, kan chênna khawvela chu. Nang chuan a thlâkhlelhawm loh zia hriain, i lei taksa inthuamna chu hlîpin, vân taksaa inthuamin, chatuan nun bul i tan ta. Chu nun chu keini erawh chuan rinna mita kan thlîr pawhin, kan hmu thiam pha tak tak chuang lo, in khawsakna Van In nuam chu, kan la hmuh ve tlat loh avangin, nuam nia kan hriat ang ang tehkhinin sawifiah ve kan tum thin, mahse a fiah tâwk lo ngawt ang le, nang erawh chuan a fiahna i chang ta bik si a.

Mahse ka nu, keini chu Van mi kan nih ve miau loh avângin, hring nun i chan lai bâk kan hmu ve pha si lova, chu i hring nun chu chhui lêtin, nang kan ngaih che a bâng dawn lo a nih hi.

I tawngkam chhuak tinrêng te kha, a ri nên lam a la cham asin kan bengah. Fam i chan vâng maiin maw Nu nei lo kan lo nih tâk. A va na êm!! Chûn nu tel lo nun kawng kan zawh tâk hi.

I thlâkhlelh i tute ngei pawhin, “Engatinge, a pi a thih?” tiin, zawhna mak pui pui min zâwt a, ka chhâng thiam lo, ka nu, thihna hi sawifiah thiam a va har êm.

“Thla tam a awm tawh lo, min lo nghâk rawh, kan lo haw dawn”, tia tawngka ngeia ka sawite kha, a tak tak chang tûrah ka ruat asin. Nang pawhin, “Ni e, in fate pawh ka hmu châk tawh, kan inhmu leh em ang chu” i ti a. Khâng i thu sawi zawng zawngte kha, ka ngaih that nân lek a ni maw i lo sawi ?

I awm ta lo, tia min hrilh hlim kha chuan, awm dân tûr pawh ka hre thiam lova, ka ho vek a ni ber e, mite pawhin mak an tih khawpin ka hlim thei a, kan khawhar hnêma min lênpuitute nên pawh kan nui dar dar mai a sin. Mahse ka nu, phûngrual an tin hnu hian nang ka ngaih che a intan dawn chauh a ni awm e, zanin pawh hian ka lung a lêng êm a, ka nupui fanaute mut hnuin, hun inher rêng rêng thlir lovin, he lehkha hmanga kawm che hi nuam ka ti a, mittui nên, hun hlui thlîrin, i tana awmze nei lo mah nise, nang ngaia ka tah hi i phû hliah hliah nia ka hriat tlat avangin, khawvâr thlengin inkâwm zêl ang aw.

I phû lutuk ka nu, hei aia nasa pawh hi i phû. Ka pa nên in tha hrui neih zawng zawngin min châwm lian a, hahdam thei, thu chunga rorêl thei in nih veleh, natna tihbaiawmin a man nghâl che u a, thlah rêng rêng tum lovin a luhchilh ngut ngut mai che u a nih kha. Engatinge Doctor-te thiamna a sân tawh tehlul nên, kha natna hrik kher kher kha an thah theih loh chu le ? Chutiang zâwnga ka ngaihtuah chuan, ka thinlung hi a na thar leh thîn, Ka pa lek phei kha chu, a châng chuan Doctorte thiamnain a nunna kha a pawt tawi ni tein ka hre bawk. Chuvangin ka rilru nat thu hi, zan tairêk thleng pawha sawi chhuah hi in phû hliah hliah a ni.

Mahse thihna leh nunna hi Pathian tâ a nih miau avângin, a ulh zâwnga ka ngaihtuah zêl chuan, i Thlarau Thianghlim chan bawk khân a ngai thei lo leh palh ang e.

Tlai khawhnuah i chanchin leh nangmah vuina programe ka dawng leh si a, Internet khawvela i lung ka phun venaah ngaiin, ka lo dah tha ang aw.

A CHANCHIN
Pi Sapliani hi Upa C Ranga (L) leh Pi Zachhungi (L) te fa sawm zînga a upa ber dawttu niin North Serzawl khuaah February ni 6, 1932-ah a lo piang a. A pianpui unaute an upat dan indawtin :

1. Lalsapthuami w/o Tlangchangliana (L), Armed Veng South
2. Lalchhuanthangi w/o J. Lalpuithanga Sailo, Laipuitlang
3. Lalbiakkungi (L)
4. Ziakkungi (L)
5. Sumkungi w/o P.Vanlalvuana, Aizawl Venglai
6. R.Lalhmingliana h/o Lalrampari, Aizawl Venglai
7. R.Lalthantluanga h/o Zarzokimi, Shillong
8. Lalnunmawii w/o P.Liankhama, Electric Veng
9. R.Lalthanliana h/o Lalengliani, Mission Veng
te an ni.

Kum 1950 ah khan Upa R.Thangliana nen inneiin, fa pakua, fanu 6 leh fapa 3 an nei a, chû’ngte chu :

1) Lalsangzuali w/o Lalthankima Sailo, Ramhlun South
2) Zairemkungi, Aizawl Venglai
3) Hmingliani w/o H.Lalhmingliana, Darlawn.
4) Lalrinpuii w/o Lalhmangaiha, Darlawn.
5) Rohmingthanga h/o K.Laltanpuii Ramhlun Venglai.
6) Lalthapuii w/o Zoramchhuana Ramhlun Venglai
7) R.Lalhlunthanga h/o Lalthlamuani Tochhong, Chaltlang
8) Lalrinliana Colney h/o Mary Jones Lalthianghlimi, Pune
9) Lalkhumtiri w/o R. Vanlalhruaia, Champhai.

Pi Sapliani hian chanchin sawi tur a nei tam lo va. Mizo nu tak, taima rum rut mai a ni a. A nulat laiin Naupang Sande Skul zirtirtu a ni chho reng a, KTP-ah te pawh Branch Committee Member a ni thin. Kohhran zaipawlah pawh a theih ang tawka inhmang thin a ni. Tin, Kohhran Hmeichhiaah pawh hruaitu hlun niin, Committee Member te niin, Treasurer hna pawh a lo chelh ve tawh thin a ni.

KAN THEN TÂK
PI SAPLIANI
(1932 - 2010)

VUI PROGRAMME
A hun :19.11.2010 Dâr 12:00 Noon
Vuitu :Pastor R. Darkhuma
Thusawi : Pu Rohmingthanga (A fapa)
Tawngtaisakna :H. Zoliana, Bialtu Upa
Hla :Kan Pathian Hmangaihna Thukzia
(K.H No.40)

T H L A N M U A L
Vuitu Pastor

Pi Sapliani hi Thlarau mi tak a ni a, tawngtai ngaina, fate tana tawngtai reng mai mi a ni a. Taksa chetna te changin lam ngaina tak a ni a, a dam phawt chuan inkhawm thulh duh ngai lo mi a ni.

A NAT DAN :
February ni 2, 2009 khan chuap lam thatlohna avangin Civil Hospital, Aizawl-ah admit a ni a, thla hnih chuang zet enkawl a ni a. Chumi hnuah theih ang tawk tawkin in lamah enkawl chhoh zel a ni a. Oxygen tel lova awm thei lo a nih avangin chhum lo chat lova hip tur a neih theih nan ngaihtuahsak a ni a. In lamah pawh chauh thut thut a nei fo va, amaherawh chu Kohhran te leh mi thahnemngaite tawngtaina avangin a lo dam leh mai thin.

8.11.10 atang khan a chau leh deuh a, amaherawh chu ni dangah pawh hetianga a awm fo avangin tha leh mai tura beisei a nih laiin 17.11.10 zanlai pelh hret atangin a chau zual ta thut a, ni 18.11.10 zan dar 7:00 khan chatuan ram min lo pansan ta a ni.

LAWMTHU :
Damdawi ina a awm lai te, in lama enkawl a nih chhung zawngin Kohhran mi hmun hrang hranga miten min tawngtai puiin, min kan reng a, tin, Doctor leh Nurse te pawhin theihtawp chhuahin min enkawlsak thin a, heng avangte hian kan lawm em em a ni. Nizana tlaivara min menpuitu Ramhlun Venglai YMA te, vawiina min thlahliampuitu zawng zawng te chungah lawmthu kan sawi takzet a ni.

Care Group outing

Care Group outing kan neih tumin hengte hi kan va enkual ta mai mai a nih chu. Kan thian Vai ho chuan tlang thlir nuam an ti a. Kei lahin, tlangte chu North East-ah a tam ka tihsan mai a, hmuhnawm ka tih zawng ka lo thlir kual ve thung a.Mumbay to Pune tlang ram kawng te chu hmuhnawm ka lo ti zawk a

Dam chhak lamah hian Water fall en turin min chhohsan a, Vantawngkhawhthla aiin a nep dawn tih hre rangin, kei leh ka chhungte chu kan lo thu mai mai a.
Reiek tlang ai pawha nep zawkah min hruai leh a, entu lah chu an lo zi huai huai mai nia maw le.

He tlang hi chu a zum dan teh pawt hi a danglam ve tlat .

Buddist pukah min hruai leh a, Hei zet hi chu a pui khawp mai BC 300 vela siam a ni e an tih chu,

Puk pawn lamah ka fate ka din tir a.


Germah pa ho pawhin an thlir ngawih ngawih mai


Kan Care Group Adviser Dr.Eliamohol nen puk chhungah

ENTEH MAW, KA NU.

Ka nausein tunge mi chawi ?
Ka nu, ka nu duhtak chu.
Ka dam lohvin tunge mi chawi ?
Ka nu, ka nu duhtak chu.
Ka dam lova, a tlaivara, min lo chawi mu thin,
Hah takin, chak lo chung pawhin,
Ka nu, ka nu duhtak chu.

Ka nu, kan naupan laiin a chunga mi khi min zirtir thrîn tiraw ? A rei ta êm a ka theihnghilh thren tawh, nang chuan i la hre chhuak vekin ka ring. Âw… i bulah awm ila sawi dûn leh ila ka va châk êm.

Mahse, tunah erawh trûlna avângin ram hla takah ka awmbosan tawh si che a, nang lah hrisêl lohna hrang hrangin a tlâkbuak avâng chein, i chanchin, thin ti thrâwng tak takin min dêng leh thut thrin, tunah pawh he lehkha hi chhiar turin, i mit a fiah tâwk lovin, i taksa chaknain a tlin tawh loh ka ring, mahse nangmah hmangaiha thlahlel ngawih ngawih tu che, ka ûnaute, i natna khum kotlânga thrûte kha lo chhiar tir la, nangmah ka ngaihtuah chânga ka rilrua khêl lova lo lang nghâl uaih uaih thrin hi ka lo hrilh ang che, i bulah ka awm ve thei si lova, he lehkha hi i bula ka titi ve teihna awmchhun a nih tâk avângin dawhthei takin lo ngaithla ang che aw.

Entehmaw ka nu, tuna ka awmna hi a ropui khawp mai a, kan pi leh pûte pialrâl beiseih ai pawhin a pui zâwk hialin ka ring, Chutih laia ka rilrua lo lang nghâl chu, ka pian hmaa kan ram retheih zia leh, Mautâm trâm a tlâk avânga, Zofaten ei tûr nei lova, Ram Bahra khur laia, ei tûr dapa an vah nasat ziate, Chu trâm tuar manganna avânga Trâm Do Pâwl ding khân, hnam chhan duhna a hring chhuak a. Chuvângchuan, Helnaah an luh phah ta a nih kha. Kha helna avang khan dimdawihna awm miah lovin Sipai khân an sawisa che u a, Ka pu In sak ropui tak pawh kha an hâlsak che u a ni lâwm ni kha ? Chutichuan, khaw chhûngah pawh awm thei lovin, Lo lamah in tlân chhe vawn vawn a nih kha.

Khatih lai khân i pum chhûnga ka la awm lai a ni. Ka nu, tun hnuah hian ka ngaihtuah lêt a, khatih laia i manganna kha thisen-ah min kai a ni ka ti lo thei lo, a mak lutuk, eng Dân mah bawhchhe lova ka awm lai pawh hian, Sipai Uniform ha ka hmuh ringawt pawh hian ka ti ril a la khûr ziah thrin asin.

Kan ram retheihna ngai pawimawh lova, Buhfai aia Bomb thlâk duhtu sorkar kha ka huat a zual thrin. Mahse ka nu, Hnam thuthlung lam chu ka vei angin i vei phâk ve tawh lovang, chuvangin chu lam chu ka sawpui duah lo mai ang che, i tâna thu ngaihnawm chu nang nêna kan inkâr a ni tiraw, chu lam thu chu ka sawipui zêl ang che aw.

Ka pa nên khan, kan nawmna tûr ngaihtuaha, hahthikûla, kâwla ni chhuak chhiara, ram Lo in feh thrin zia ka ngaihtuah châng pawh hian, a chângin ka lung a lêng a, a chângin ka thin a rim leh ringawt thrin, a chhan chu maw, mite khawsak nawm bik zia ka hmuh hian a ni. Tûna he lehkha ka ziah lai pawh hian, ka hmuh phâk maiah, kan themawnte chuan leilet tha lutuk an nei a, In atanga ban phâk lekah Buh leh thlai thra lutuk an thar chhuak thei bik a.

Nangni chuan chil chhâk phâk in tihte kha, chawhma kal te a ni a, a châng chuan nilêng deuhthaw kalahte khân Lo in neih thrin kha, In lo a hlat thrin êm avângin in Buh thar chhuah pawh, kan Khua leh Lo inkâr lai takah, Chhêkin sain in thiar ngat ngat a. Buh in thar chhuah tam châng phei chuan a kum leh Lo vah hun thlenga phurh thlen zawh loh chângte in nei thrin tiraw ? Khatih lai khân, Thawhtan niah Lo-ah min riahsan a, Inrinni-ah Pathianni serh turin in lo haw leh thrin a nih kha.

Ka nu, in Pathianni serh uluk theih zia pawh kha, tûnlai thangthar tân hian zir tham a va tling êm. Zîng dâr kua atanga zân dâr kua thleng kha chu, tui chawi, insûk, inbual thlengin, eirawngbâwl tih chauh loh chu, hna dang rêng rêng thawk lovin Pathian biak nân in hmang thrîn kha a ni a. Tûnah lah chawlhni bawhchhiat rêng a awm thei tawh lo.

Ka nu, Inrinni tlai in feh haw kan lo hmuah thrin che u kha ka mitthlâah a la châm reng a sin. Fanghmâ min rawn hawn dâwn tih hre rengin, kha Fanghma kha ah châkin, ka pa Iptepui min thruisak ngei mai kha ak chhuakin, kawng lakah kan rawn chhâwk thrin che u a nih kha, In ram riak lo haw lo hmuah che u kha a nuam thrin, mi nu leh pate kan tawh zut zut hnuah kan han inhmu ve thrîn kha chu a hlimawm thrîn tiraw.

Thil dangah pakai leh tawh ang sawi tûr ka ngah si, lo ngithla zel rawh aw. Tûna kan awmnaah hian Kohhran hrang hrang leh Biakin ropui tak tak a tam khawp mai a, mahse maw ka nu, inkhâwm tûr mumal pawh zuk awm thrîn lova maw le‼ an inkhâwmte lah chu, an ri che che chauh mai a, hetih lai hian ka rilrua lo lang nghâl chu, kan Kohhran-in Harhna kan chan laite kha a ni. Kha harhna avâng khân nang mi zakzum tak thrîn kha harhna khân a thrâwng tho ve che a, Biakin inkhâwm trantu nih pawh zak thrin khân, zahna awm hauh lovin Maichâm hmâah inzo taka i lâm laite kha a ngaihawm ta ti raw, tûnah lah pên khat pawh pên chhuak turin i ke a rit lutuk a ni si a.

Kha harhna kha chan ve tumin lâmtualah, khurh lâm chang ho zîngah ka luh ve pawh khân, kei ve chu ka lâm khawng ut reng ringawt mai kha a ni a, duh duha chan ngawt theih pawh a lo ni lo, threnkhat duh lo chung chunga chang tlat an awm lawi si. Hmânah hmânah, Harhna hmasa chang te zingah, Utrawk sawta sawt thrîn an awm a, Vai pakhat hian mak tiin Biakin kawngka atangin a lo thlîr a, chu harhna chuan a nuai ve ta thut mai a, “Het het, Mizo Pathian a tha lo” ti chung zelin Biakin chhûng lamah a sawt lût e an tih chu mawle.Thil mak ve tawk zawng ani.

Ka ngaihtuah zêl a kha harhna kha Kohhran Upa threnkhat, harhna hre thiam lo khan, fîm taka kalpui tumin an khak fak fak che u a, hlim hla kan sak kham loh leh in lâmpui nin theih lohte kha thlang duh lovin, solfa hla un pui maite kha an han thlang lui thrîn kha a ni a, a buaithlak thrîn ngawt mai tiraw. Kha harhna kha Kohhran thranna bulpui a nih nasatzia tunah hian ka hre zual deuh deuh mai ka ti. Harhna chang ve lo Kohhran ka hmuh hian, kan Kohhran kha ka ngai thrîn. Chutih rualin nang ka ngaih che a zual bawk.

Helam leh kha lam ti ang main thil pakhat ka’n zep tel leh lawk. Tûna kan kawmthlang lawkah hian Dawr lian zet mai chhâwng li laia sâng, duh duh thlan theihna ni âwm hiala thil chikim zawrhna. Thuamhnaw, bungrua, khâwl lam thil, Thlai hring leh ro chena thlan tûr awmnaah, mâwi lutuka an rem lai, kan duh duh kan pawt thla a, nawrlirhin ka nawr kual zung zung mai a. Thil lei a awlsam teh asin. Chutih laia ka rilrua lo lang thrîn chu, kum 10 mi lek ka nih laia, Silchar Vai hovin Lawnglêng hmanga an rawn tawlh chhoh, Tuirial phaikuama Thingrem lei tura ke ngata min kalpui kha a ni. I la hre ve reng em ka nu ? Zîngkârah kan chhuak a, kawng lakah chawfûn kan ei a, khaw thim hnuah In kan thleng leh chauh a nih kha. Haw kawnga ka tuihâl lutukin, Mau tui pai zawnga, Mau ka sah chhoh zak zak lai te, Tui kan hmuh lawk loh avanga Changel Tui min fehtirte pawh kha ka la theihnghilh lo asin.

Kan hun kal tawha i thiltih ka mitthlaa lo lang leh thut thrîn chu, Mizorama Buhfai uih kan dawn lai kha a ni, kha Buhfai dum mum hêl hûl, hânna nei miah lo kha, keini naupang ho chuan kan ei thei lova, Atra min siamsak thrîn a nih kha, Atra lah kha, kan mawmna tur Têl kan nei si lova, ur ro ringawt kha chu kan ei ning a, Mizo Chhangban chhuma min chhumsak leh ringawt thrinte kha mitthlaah a la châm reng mai ka ti.

Khatih lai khân, Ka pu Mâma’n Aizawl atangin Buhfai a rawn supply hlauh mai a, Kan Inah khân Buhfai bag kan rem ta ul mai. Ka pu Mâma khân thingtlâng chawhmeh kha a ei ve nawk nawk thiam si lova, Vawksa zuar awm laiin a lei teuhva, kan rapchungah khân i rêpsak dul kha, keini naupang ho tân khân chil ti puttu a lo ni a, meilum kan ai chânga kha Vawksa rep pawhthlâk tuma kan ban dêk dêk apiang khân, “ Khawih suh u, i pu ta a nih kha” tia min khap trinte kha i theihnghilh daih tawh ang tiraw.

Ka nu, nangmah ka ngaihtuah chânga ka rilrua lo lang ziah dang leh chu, ka nupui neih dâwna min lawmpui tura in lokal truma, Thlawhna Ticket confirm loh nena Airport in pan i sawi chhuah kha, kha thu kha Pathian thu ka sawi chângte hian ka la telh fo thrîn asin. A ni ngawt mai ti raw, Thlawhna ticket confirm neite chuan, lungmuang takin Thlawhna an lo nghâk a, nangni chuan ticket confirm loh in neih avângin, thaw dêp dêpin, kan inneihnaa tel ve theih loh hlau rêng rêng khân, kha terminal building-ah khân in awm a ni si a. Vanram kalna kawngah pawh hian ticket confirm loh nêna kal tum chu a buaithlâk ngawt ang ti raw.

Sawi tûr ka la ngah lutuk, mahse i chau lutuk ang e, mu hahchâwl tawh mai rawh. Taksaa kan inhmuh leh theih nân ka tawngtai thrîn, kan inhmuh leh ngei pawh ka ring, hmânnia i natna avanga, mumal lo zeta i tawng thin zia ka unauten min hrilh hnu khan, hei, rin loh takin i lo harh chhuak leh a, nichin lawka phone-a kan inbiak pawh khân, i trawng a la fiah thra lutuk. Thu awmze nei takte chu i la sawi lehnghâl. “Harsatna kan tuarte hi Pathian remruat a ni thrîn” i la ti hrâm hrâm thei a. Mahse ka nu, harsatnaah pawh thihna êm hi chu thleng lo se ka duh thrîn, i chungah lek phei chuan la thleng lo se ka duh lehzual.

Kan duhthusâm hi Pathian duhzâwng a nih lohva, taksaa kan inhmu thei tawh lo a nih pawhin, heihi erawh ka tiam ang che. Vanram kawtchhuahah min lo nghâk la, kei chuan ticket confirm nên ngeia nangmah tawng tûrin, tûna ka lei nun hi ‘Krista nên’ hman ka lo tum zel dâwn nia.

MÂMI VÂRTÊ LEH ETHEL VÂRTÊ

Thupui nêna inmil lo zet thu ziah hi a nuam ve tlat, mahse mil luihtîr kan tum thovang. Englo a nia englo, kum tin khêl lova an lo tih thin, Pune-a Mizo lo awm tharte lawmna, Mizo Student Union Pune, huaihawtin, Ni 25 August 2010 khân, Freshers Meet kan nei a. Tumdangah chuan mikhual ropui nei lêm lovin kan hmang liam ve mai thin a, tûn tum erawh chu khual lian leh khual zahawm hmun dang ami kan hruaituten an sâwm a, an lo remchâng hlauh mai a, Khual lianah Pu Ronald Sâpa Tlau, ZENICS Chairman, Mizoram leh Khualzahawm-ah Pu Lalthuamliana Asst.Core Banking Manager, SBI, Mumbai- te nên hlim takin kan hmang hova, kan hlim kher mai.

Ka sawi châk chu hei hi: Kum tina Pune Mizo Zirlaiten an buatsaih thin ZOZAM Magazine kan khual lian kan release tîr a.

Ani hi Pune (Poona a nih lai) a lehkha lo zir tawh thin, He ZOZAM pawh hi Editor hmasa ber lo ni tawh a ni. ZOZAM an buatsaih tirha harsatna an tawh nasat zia leh tihchangtlun an tumna lama hma an lo lâk dan heti hian a sawi a.

“ Kan Magazine tih changtlun nân mi ropui thuziak chuantîr ve ngei kan duh si a, Puna University Vice Chancellor, thu ziahtir kan tum a, kei kum 22 mi lek kha hma latuah tangin VC chu dâwr turin ka va kal a, a PA hnênah chuan “VC hmuh ka duh a, kan Magazine-a thu ziahtîr ka tum a”, ka ti dêk dêk a, “Copy engzat tûr nge” ? a tih chuan, min ngaih pawimawhsak ngeina turin, “Copy sîngkhat a tling lo deuh” ka ti ve ngawt a, “Chutiang a tlêm lutuk, hun a nei lovang”, min tihsan ta mai a. Min ngaihsak tawh rêng rêng lo, ka haw a, a tukah ka kal leh a, chutah pawh chuan hun min la pe duh lo, hun min pêk hma chu ka kal reng mai ang tiin a tûkah ka kal leh a, He pa chu ka tihsak hmâ chu a lo kal reng dawn a nih âwm hi ti ni âwm takin, inremsiamna min neihpui ta,

“A thu ziah tur chu rawn ziak sa vek la, a that tawk chuan hming kan sign tîr dâwn nia, a that tâwk loh chuan vawi khatmah rawn kal tawh suh ang che” min ti a, ka haw leh ta a. Ka thiam ang tâwkin thu ziak chu ka duang a, huphurh tak chungin ka va pan leh a, a en vung vung a, “Minute khat chiah hun ka pe ang che, i lut thei ang” a ti ta a.

Ka va lût chu, room zaupui maiah hian a lo thu rûn mai a, Mizoram mi ka nih a hriat chuan “Engatinge Mizoram-in Independence in sual vêl a?” a lo ti khur khur mai a, chu chu ka chhân châk zâwng tak a nih avangin, a room-a Chair awm chu ka pawt hnai sauh sauh va, Mizovin Vai kan hmuh hnaih ber, Cachar Vai berh tak te an nih avângin, Mi ropui tak tak, hmun dangah an awmzia hre tu chu mi tlêmte chauh kan nih thute, a hretu tlêmtete chuan tûna kan rama kan Mizopuite khi hriattir ve kan duh a, hetiang Magazine hmangte hian kan Mizopuite hnênah kan târ chhuak thin a ni tih thu ka’n sawi a le’h, a phûr ta khawp mai a, a PA chu min koh luhsak sauh sauhva, ka thu ziak chu a PA a dictate tir ta zung zung mai a, Magazine tanpuina atân pawh Rs.2000/- min pe lehnghâl a” tia a hlawhtlinna ropui tak a sawi mawlh mai khân mi hneh kher mai.

Mi fate chuan an thiltihah hlawhtlin hi an lo tum êm a lâwm, kei ve hi ka pâ lo hlê mai tih te, hetiang renga ka awm chuan, mi ropui chu ka va ni dâwn lo chiang êm, ka dawih si, ka zâm hmâ si, ka beidawng hmâ si, tih mai maite ka ngaihtuah a. Ka te chem chem a ni ber e.

A ropui vak lo naa kan thupui lamah: Kan khual lian chuan Mizoram zai thiam Mami Vârte a rawn hruai hlauh mai a, chu mai ni lovin, Vârte ve bawk, Ethel Vârte pawh Pune-a Hotel ropui takah zaiia awi thin tûrin a lo awm lai a ni hlauh bawk nên, anni hian kan boruak zawng zawng an luah zo a ni ber e.Kei pek chuan thlalâkpui mawlh kha ka lo chak lehpek a, nupuite thlimin ka va lâkpui leh ta nge nge a ni kha.


Kan thing ru tlat: Khati taka zaithiam lâwm si khân, an han zai ve ta cheng a, anmahni tih phur nân pawh, bân vai chu sawi loh, kut takngial pawh kan bêng tha leh peih si lo, kan thu ngawi thup mai a, Mami Vârte phei chuan, "A thiam apiangin min lo zâwm ve ru aw, kut kan bêng tuar tuar dâwn nia, a duh duh lâm theih” a tih ngial pawhin kan ngawi thup mai a. Kei erawh chuan a Hlâte kha ka thiam zâwng a nih ve loh avangin ka inthiamchawp a, mahse zaipui thei thalai rualte khân han zaipui ve thin se, kutte kha lo bêng tuar tuar ila, a zaite ngei pawh an phûr dâwn tehrêng nen. Hetiang lamah hian Mizote hi kan hniam leh tlat thin.

The End : Thil dang chu sawi thui duah lo mai ang, a hlim chu kan hlim khawp mai, kan thalai ten an talent chi hrang hrang an show pawh zahpuiawm lo tak vek a ni. Ka ti tawp thut.

A hminga Adviser-a min ruat ve takah chuan, hun hmasa kharna tawngtaina hmang theia ka awm ve kha ka lawm khawp mai.

KAN MAI-AN

“Mai a lum ê huiah,
Thangsîra pa’n Mai a lum e, huiah,
A zuan ê, huiah”,
ti a, LP School-a kan sawi rual thap thap lai khân, he Mai-an tuizia hi ka lo ngaihtuah ngai rêng rêng lo. Vai ramah, Mai-an ei nachâng pawh hre ve lote zînga khawsak meuh chuan, Mai ban chi ngat kha, chhûngte chahin, a chîn theihna remchâng apiangah kan tuh mawlh mawlh mai a. Ka Sipai thianpa nupui chu, a Mai-an sik lai, a thenawm Vainuin hmusit deuh takin, “Khatiang kha in ei thîn elo?” a tih khuma, “Aw, ei thîn e, a rah chu Vawk kan pe thîn” a tih khum hmiah maw le.

He kan Mai-an hian inlêngte chil a ti pût a,
Vawk sa rêp nêna chhum a tui a,
Sih thar hlim bai a tui a,
Bai-a Hmarcha hring pum thlak, hmeh keh sawk a tui a,
Vai ramah pawh a tui ngaiin zuk tui renga mawle ‼

INNEIH ZUNGBUN

He Inneih Zungbun chûngah hian;
Hmangaihna ngawtin ro a rêl lo.
Inthîkna te,
Inphûtna te,
Ngaihdan inrem thei lo te,
Malsâwmna te,
Vânduaina te,
Hrehawmna te,
Lâwmna te’
A inkhung tel vek avangin,
A bul tanna, Hmangaihna thutiam khân a phuar khâwm tlat loh chuan,
Eng anga man to leh cheimawi pawh ni se,
Zungbun chhuanawm loh a nih hun a thlen meuh chuan,
Chûngkaw ropui leh zahawm ni thei kha,
Chhuanawm loh chûngkua a hrin theih avângin,
Thutiam ngawt ni lo, Hmangaihna,
A tîr atanga pumkhata siamtu kha,
A tâwp thlengin rorêltu a nih zêl loh chuan.
Zungbun tharlâm siam ngawtin,
Awmzia a nei chuang lo.

ISUA’N RAM NEIH A THULH THEI LO ‼

Ka inthawh ve tawp: Inrin lâwkna pawh awm miah lovin, “Ramabai-ah Biak In kan hawng dâwna min rawn hmanpui ru”, tih sâwmna kan dawng thut a, Kan Fellowship-in Biakin chei nan Rs. 10000/- kan thawh ve vangin min rawn sawm niin a lang. Kal ve ka châk hle a, mahse kal tura committee-in a ruatte ziangah ka hming a lan vena tur ka’n dap kual vêl a, Outreach committee Chairman ka nihna hmangin, hmaih tur ka nih bik loh zia ka’n insawi pawimawh chawp ta vêl a nih kha. Kal tura mahni insawipawimawh zuah zuah tâkah chuan, min telh ve ta hram a.

Khawnge Ramabai chu ? : Pune atanga Rêl-a kal a, dârkâr thum vel kal, Motor chuan dârkâr 4 lai kan kal, Mumbai bula awm, Thlarau Bo Zawngtute (TBZ) rawngbâwlna hmun, Fellowship thar an hawnna hmun a ni.


Kan ril a tam : Breakfast pawh ei mumal lova kal chhuak kha kan ni a, Mumbai kawngpui (Express)-a kan tlan lai chuan kan nui thla bâwk bâwk a, Kawngpui atanga kan peng chiah chu, riltâm kan hre tan ta, “Hotel awmna hmasa berah chaw ei thla ang aw”, kan tih ve ngawtte chu Driver chuan eina tur tha hre lawk ang hrimin, “Khutah kan ei dâwn nia”, a ti bawk si, khawnge a khutah chu? Kan kal zêl a, Driver khutah chu amah pawhin a hre chiang leh ta bîk si lo, chawhnu dâr khat a ri tawh, tâm tawh tak kan ni. Rev. David a chhuk ta tharh mai, Hotel a zawng kual ruai a, a hmu ta ni ngei tûr a ni, min rawn hui lauh lauh a, a Hotel hmuhah chuan kan lût dial a, kan han thu fel chu, kan sira thute chuan an thli ta kar kar mai, kan han hawi kual a, a sen chi an hung tlar tuar mai a, Biakin hawng tura kalte chu, Bar chhûngah min luhtir dial zuk nia mawle!!, amah lah chu a chhuak leh tharh a, engnge a tih kan hre si lo, kan va zawng kual leh, Hotel dang a lo zawng chu niin, Family Hotel an tihah ngei chuan kan lût fuh ta. Kan luhna hmasa kha Bar Hotel ni ngei tur a ni.

Kan lut kêt kêt : Kan va thleng chu Biakin hawn Ribon cheh chah pawh kan nang hman tawh lo, inkhâwm programme an lo tan dâwn chiah a, Kan Biakin hawnna kalkawng hi a zuih ral raih ni berin ka hria, Pune atangin Mumbai kawngah, a ruala Motor 8 tlan theihnaah kan tlân thla a, chuta tangin Motor 2 tlan theihnaah kan pêng a, chuta tangin pakhat lek tlan theihnaah ka lût leh a, Biakin hmun kan thlen dâwn chuan Motor pawh a lût thei tawh lo, ke-in meter 100 vel kan kal leh a, Biakin luhna kan va thlen meuh chuan feet khat leh a chanve-a zau verandah–ah kan lût ta kêt ket mai a nih kha. Khawvel zawng zawnga Biakin Verandah tê ber a nih ngei ka ring.
Kan in-ekchhe beng : Kan Biakin hawn chu feet 14 bial chauh a nih avângin mi 50 rual a chhûngah kan inbeng tehrêng a leh, Pu Hmingmawiate phei chuan an bula Vai pitar thute chu an fâwp lo chauh a ni ber mai. Chuti taka tâwta thu kan nih hre lo ang lêkin, Pu Davida’n kan hriat thiam ve hauh loh Vai tawngin Pathian thu tui êm êmin a sawi, a thlûk leh a action kha kan lo thlir ve a ni ber a. Ninawm teuh tak a ni.

Field Director ropui : Rev. Vanlalchhûnga, Synod Moderator hial lo ni tawh khân, a pension hnuin, Vai thingtlâng khuaah, a nupui fanau kalsanin, Missionary 8 vêl a enkawl a, he Biakin hawnnah hian hlim êm êmin min lo lâwm a nih kha, lung pawh a ti chhe rum rum zâwk mai. Vai tawngte lah chu a hre tlêm ve khawp a, Kan thawhlawm thawh khâwm chu Rs. 1645/- lai a nih thu uar takin puan ve a tum a, Vai tawngin ek hazar ti tur khan “ek bazaar” te a rawn ti vel. Vai tawng ziak chhiar chawpin inkhâwm a kaihruai a, a thlûk dik lo ve ngawtin ka ring.

Missionay-te leh a va tlawhtute

Kan thupui-ah : A va mak êm ‼ Keini Tribal kephah hlai, India ram kawng tâwpnaa awmten, Isua hmangaihna thu kan hrilna apiangah, lâwm taka pawmtu kan hmu zel mai hi. Hei lo liama Pathian hnam thlan. Dik tak chuan vai hnam tha, hausa pui pui, khawpuiah kristian tam tak an awm a, Isua chanchin hi hril an tum ve lo a ni ang. India ram chhûngah ka lût ril tual tual a, Kohhran lo ding tawhte nêp zia ka hmu tam tial tial. Chutih laiin keini, hnam zahawma min ngaih lohte hian, mi hmuhsit leh retheih pawh dâwn lovin, Isua chanchin kan hril thin. Kan lâwmman chu kan la hmu mawlh ang. Missionary-te u tang rawh u.

Mittui tla chunga tuhtute chuan hlim takin an ât ang a.

Tap chungin buh chi feh chhuahpui mah sela.

A buh phalte kengin hlim takin a lo haw leh ang. (Sam.126:6).

KA SIPAI THIAN

Chuti taka inthian tha pawh kan ni lo, hnam dang zingah, ka Mizopui lo awm ve ta chu, eng emaw ti tiin kan inchhar nawlh mai a. Amah chuan bel khat pawh a la bel lo, mahse a lal em em si. Amah aia rank sarih vela lal turte hrual vel tu a ni.

A pu turte hrual vel tu mah nise, a lal lai chuan lal tak a ni. Englaipawhin a hrualte chu a hmaah khawng taka an kal loh chuan punishment a pe hmiah thin. A zirtirna hmunah phalna la lova vawi 3 ngawt an absent chuan, Army Officer lian tak ni tur kha a hnawt chhuak hmiah thei bawk.

A hnathawh ropui tak inlar chhuah ni a thleng ta, hmuhpui ve ngei turin min chah a. Thil ropui vak a nih ka beisei lem lo, mahse Canteen dawr a remchan dawn avangin min sawmna chu phur hmel zetin, “Kan lo kal ngei ngei ang” kan ti a. Kan kal ta a.

Rin ang ngawt a lo ni lo, an Camp peng kan thleng chiah tihin Police-in min lo check nghal pang a, Kan Motor numberte an note fel hnuah min kaltir ve leh mai bawk a, Camp kan thlen tepin Sipaiin min lo dang leh.

Khawnge in kal dawn?,

Kan thianpa kan tlawh dawn,

A theih loh, kir leh nghal rawh u.

Ka vai tawng thiamin a daih tawh lo, "Ka thianpa in a hnathawh hmuhpui turin min duh alawm, Canteen pawh dawr kan duh, zanin-ah camp-a riah kan tum" han tih kual vel tum sateh mah ila, min chhuah a tum loh hmel kher mai, “In turn rawh u” a ti sek mai lehnghal.

Rang lutukin ka mobile phone ka phawrh chhuak a,

Thianpa, hei min dang tlat mai,

I phone kha han chelhtir teh.

Rang lutukin duty pa chu ka pe a

Yes sir, sir, ha ji sir.

Ka thianpa chu a va Sir nasa tehreng em, a lo lal hle a nih ngei hi. An inbe zo chiah chu gate a hawng rawk rawk mai maw le.

Mahse Gatepui a lo la awm cheu, kan va thlen chuan mite chuan Gate pass emawni hi an show a, an kal thei bik a, keini erawh chu ka thianpa bak gate pass kan nei si lo. Ka phone leh a, “Min lo nghak ru, ka rawn kal ang” a tih avangin kan lo nghak ta ngawt a. A thuam famkim nen khawng lutukin a lo kal a, kan Motor number a en vung vung a, Office lamah min luhsan ta daih a, a rawn chhuak leh chu Gatepui an hawng leh ta ruau ruau mai le. Sipai thian neih chu nuam deuh asin.

An khawsakna lah Sipai hmun tih takah, hawina lam apiang hi a mawi a ni ber e. Indo laia India in Pakistan ralthuam an mansak te kha, Camp chei mawi nan an hmang mai mai a Keini lahin thlalakpui lam ringawt kan ngaihtuah a, kan la mawlh mawlh mai a ni.

Chuti taka luh harsa leh buaithlak a nih hre hawt lova kal kha kan ni a. Kan kalna tur hian nimin lamah nileng deuhthawin a lo buaipui tawh. Naktuka kan thil enna tur Card pawh harsa taka a buaipui a nih thu a nupui hnen atangin kan hre chauh. Tihtakzetin min lo sawm a lo ni.

Zan dar 12 thleng kan inkawm a, kan inkawm chhung zawngin, a Tiang hmawr Dar a hru tle heuh heuh mai a, a Sipai Boot pawh a hnuai thir ngat kha a nawt tle teh asin.

Riahna sawn vang nge ka muhil tha thei lova, zing dar 5 ah ka harh hlawl mai a, ka han tho chu, choka lamah ri ka hria, ka han hawi phei a, ka thianpa chuan Thingpui a lo lum hmin der tawh. Dar 4 ah khan a lo tho der tawh chu niin. Sipai hi zawng Sipai an lo ni e.

Zing dar 7 atangin kan hmuhnawm chu an chhuah tan dawn avangin, ka thianpa chuan min kalsan nghal a, keini pawh hmanhmawh takin kan insiam sawk sawk a, inthlahrung takin kil khatah kan va inzep ve a. Kan thu fel chiah tih chuan, ka thiapa chu Field thlang lam atang chuan khawng lutukin a lo chho vah vah a, an hotuten an ko nge, Programme an tan dawn tawh ? A lo kal zel a, kan lam a rawn pan ta zel mai, engtizia nge ? “ Lo kal rawh u helamah” a ti a. VIP thutna lamah min hruai phei ta diah diah mai a, kan bula thute khan min thlir thup mai a, intithei takin kan kalsan ta a nih kha.Sipai lal zirtirtupa thian kan nei miau alawm.

Kan hmuhnawm en chu hei hi a ni. National Defence Academy 118^th Batch Passing out Parade. Mi 317 zingah Mizo pakhatmah an awm ve lo erawh chuan rual awh a tina duh kher mai.

Ka thianpa hming ka la sawi lo tak e. Amah chu amah chu ....Lalzarzova NDA Drill Instructor , Pawlrang khaw chhuak ngat maw le.